Cumhuriyet’imizin kuruluşunun yüzüncü
yılı yaklaşıyor.
Şiirimizin yaşı ise çok daha eskilere uzanır.
Şiirin doğuşu ile dilin doğuşu yaklaşık olarak
aynı zamanlardadır.
Fakat o kadar eskilere gitmeyelim.
Cumhuriyet dönemi şiirimizin kaynaklarını
sıralamakla yetinelim.
Benim aklıma öncelikle 13. yüzyılın Yunus Emre’siyle 17. yüzyılın Karacaoğlan’ı gelir.
Cemal Süreya, Yunus Emre’yi ve şiirini “Türkçenin süt dişleri” olarak tanımlıyor.
Türkçe şiirimizi Yunus Emre şiiriyle (ve
bu güzel mecazla) başlatmak doğrudur ve
kuşkusuz seçkin bir şaire yakışacak güzelliktedir.
Fakat süt dişleri dökülür. Yunus’un şiiri ise
günümüzde de capcanlı yaşamını sürdürüyor.
Bu biraz da gerçek şiirin ölmezliğiyle ilgilidir.
Karacaoğlan’a gelince… Bence o, şiirinin
sadeliğiyle, akıcılığıyla, eşsiz doğa betimleriyle,
aşkı tanımlayışıyla ve yaşamın her alanını kucaklayışıyla, sadece kendi yüzyılının değil, bütün
zamanların en seçkin şairleriyle boy ölçüşecek
değerdedir.
Halk şiiri bütün zamanlarda yaratıcılığını
sürdürmüş, Pir Sultan’ı, Dadalaoğlu’nu, daha
nicelerini ve 20. yüzyılda da Veysel’i yaratmıştır.
•••
Cumhuriyet şiirimizin ilk kuşak şairlerinin
“hececi şairler” olarak anılması, birkaç yüz yıl
süren Divan şiiri egemenliğinin kırılmasının
sonucudur.
Gerçi bu egemenlik Mehmet Emin Yurdakul’un 1880’de yayımlanan “Türkçe Şiirler”iyle
sarsılmaya başlamıştı.
Divan şiirimizi ve sonrasındaki Tanzimat-Servet-i Fünûn vb. akımlarının ürünlerini küçümsemek aklımın ucundan geçmez. Fakat bir halkın, bir
milletin şiiri, eninde sonunda kendi diliyle yazılır….
•••
Halk şairleri bunu yapageldiler. Cumhuriyet
döneminde ise kentli şairlerin bu edebiyatın
farkına varması, yanı sıra Yahya Kemal’in büyük
sentezi ve ardından Nâzım Hikmet devrimci atılımı, 20.yüzyıl ve sonrasındaki çağdaş şiirimizin
sağlam temellerini atmıştır.
Onların yanı sıra, benim çağdaş bir Yunus
saydığım Orhan Veli başta olmak üzere Cumhuriyet dönemi şiirimiz, azımsanamayacak sayıda ve
evrensel anlamda büyük ustalar yetiştirmiştir.
•••
Şiirimiz Doğu ve Batı şiiri arasında bir köprü
gibidir.
Tıpkı ülkemiz gibi, kültürümüz gibi, çok yönlü
arayışlara, sentezlere, yaratılara açıktır.
Her yeni kuşağın şairleri bu gerçeğin ve
olanaklarının ayrımında oldukları ölçüde,
dilimizi ve şiirimizi daha büyük aşamalara
taşıyacaklardır…