2000 sonrası zenginleşen ulusal sinemamız, kadın yönetmenlerin de daha fazla görünür oldukları bir dönemin habercisi oldu. Cahide Sonku, Bilge Olgaç ve Birsen Kaya’nın ilk adımlarıyla filizlenen ulusal sinemanın kadın yönetmenleri ağacı, 90’lardan sonra Tomris Giritlioğlu, Biket İlhan, İlksen Başarır’ın başarılarıyla yerini sağlamlaştırmıştı. 2000 sonrası ise Pelin Esmer’in filmleriyle zengin bir konu çeperi oluşmuş oldu. Peki bu yıl hangi filmlerin yönetmen koltuğunda kadınları gördük?

İlk uzun metraj filmi Kovan’la çok sayıda ödül alan Eylem Kaftan, bu yıl uzun metraj bir belgeselle karşımıza çıktı. Aile içinde babalarının istismarına uğramış 3 kent kadının yaşam mücadelesini anlattığı belgeseli Bir Gün, 365 Saat, ilk gösterimini Saraybosna Film Festivali’nde yaptıktan sonra Türkiye’deki film festivallerinde de gösterildi.

Büşra Bilginer’in ilk yönetmenliği Kıyıda filminde babalarından miras kalan bir pansiyon için bir araya gelen 4 kız kardeşin ilişkisine odaklanıyor. Yıllar sonra yeniden bir arada olan dört kadın, çok geçmeden geçmişleriyle hesaplaşmaya başlarlar.

Esra Saydam ise Malik Isasis isimli Amerikalı yönetmenle birlikte çektiği Öte filminde turist bir kadının ülkenin batısından doğu sınırına uzanan bir yolculuğu bol müzik eşliğinde anlatıyordu.

Aslıhan Ünaldı’nın çektiği Suyun Üstü filminde New York’ta yaşayan genç bir kadının kocasıyla birlikte, sahil kasabasında yaşayan ilişkileri zayıflamış ailesinin yanına geldiğinde yaşadıklarına odaklanıyordu.

Uzun yıllar setlerde yardımcı yönetmen olarak çalışan Filiz Kula, ilk yönetmenlik deneyimi olan Yüzleşme filminde ise annelerini kaybeden kardeşlerin babalarıyla ilişkisine odaklanırken kardeşler annelerinin uzun süre bakıcılığını yapan erkek hemşireyle de gergin bir iletişimi götürmek zorunda kalacaklardır.

Melisa Önel’in Aniden filminde yıllardır Hamburg’da yaşayan Reyhan, kısa bir süre için kocasıyla birlikte İstanbul’a döner. Bir süre İstanbul’da yaşadıktan sonra tam da Hamburg’a dönmesine kısa bir süre kala Reyhan koku alamadığını fark eder. Doktora giden Reyhan’ın yaptırdığı tetkikler, önemli bir sorun olabileceğini belirtir. Bu durum üzerine Reyhan, hastalığı ile ilgilenmek yerine, İstanbul’daki geçmişinin peşine düşer.

Çiğdem Sezgin’in Suna filminde ise, Suna hayatını temizlikçilikle kazanan elli yaşlarında yalnız ve yoksul bir kadındır. Evini uzun zaman önce kapatmıştır. Akraba, arkadaş yanında 2023’te Ulusal Sinemada Kadın Yönetmenlerin Filmleri kalmaktadır. Eski bir aile dostunun oğlu, dul kayınpederi Veysel ile Suna’nın evlenmelerine aracı olur. Suna, İstanbul’u terk edip imam nikâhıyla evlendirildiği Veysel’le birlikte ıssız bir köyde, eski bir evde yaşamaya başlar.

Gurbetçi yönetmenimiz Ayşe Polat’ın bol ödüllü Kör Noktada filminde, Almanya’dan gelip Türkiye’nin kuzeydoğusunda ücra bir köyde çekim yapan bir film ekibi, yaşlı bir Kürt kadınla röportaj yapar. Kadın, yıllar önce kaybettiği oğlunun anısını canlı tutabilmek için kadim bir ritüel yürütmektedir. Alman ekibe Kürtçe çeviride yardımcı olan genç kadın, yedi yaşındaki Melek’in de bakıcısıdır. Melek’in babası Zafer, asıl amacı belirsiz, karanlık bir örgüte mensuptur. Gizemli bir varlık, Melek’e musallat olduğunda Zafer örgüte sadakatiyle ailesinin esenliği arasında kalakalır.

Belmin Söylemez’in Ayna Ayna filminde Aylin, oyuncu olma hayali kuran zoraki bir işletme öğrencisi. Baskıcı babasından kurtulup kendi hayatını kurabilmek için bir Osmanlı dizisindeki cariye rolünü kapmak ister. Oyunculuk öğrenmek için bir kursa yazılır. Frida, bir türlü bitiremediği Frida’ya Mektuplar oyununu sokaklarda prova eder. Ancak korkularına ve panik ataklarına yenik düşer. Tanınmış oyuncu Lale, tiyatrosunda oyunlar sergiler ve oyunculuk kursu verir. Ekonomik zorluklara rağmen tiyatrosunu ayakta tutmak için mücadele eder. Üç kadının yolları Lale’nin kursunda kesişir.

Nursen Çetin Köreken’in Üç Arkadaş filminde ise Hilal ve Ayşe karton toplayıcılığı, Mercan ise hurdacılık yapmaktadır. Haraç çetesi lideri Sarı Selim, çocukları kaçırır ve paralarına el koyar. Hilal de babasına ilaç almak için biriktirdiklerini Sarı Selim’e vermek zorunda kalır. Bunun üzerine üç arkadaş, ödüllü bir güvercin yarışına katılmaya karar verirler. Fakat Sarı Selim, yarışa katılmalarına engel olmak için kuşu kafesinden çıkarıp serbest bırakır. Bu durum üç çocuk için dostluklarını pekiştirecek bir yolculuğun başlangıç olur.

Farklı festivallerde ilk gösterimin yapan bu filmler, 2023’te kadın yönetmenlerin üretimleri namına umut veriyor. Umarım 2024’te daha fazla kadın yönetmenin yeni filmi karşımıza çıkar.